Główne składniki metody naukowej

„Główne składniki metody naukowej  – Praca naukowa, jak każda praca, składa się z szeregu następujących po sobie czynności. Chodzi o to, aby każda czynność z osobna była na-leżycie przystosowana do celu, tj. do rozwiązywania danych problemów, czyli do poznania prawdy, oraz aby ich układ był jak. najbardziej traf-ny, nie zmuszał więc do wysiłków zbędnych, lecz umożliwiał jak najlepsze rozwiązanie zadania naukowego za pomocą wysiłku i czasu jak najmniejszego. Aby przeto zdać sprawę z istoty metody naukowej, opisać trzeba — normatywnie i faktycznie — główne czynności dla niej właściwe, jak też układ. Rozpoczniemy od zadania drugiego. O pierwszym będzie mowa szczegółowo w rozdziałach kolejnych. Trudno ustalić układ czynności bądź etapów występujących i potrzebnych rzeczywiście w każdej pracy naukowej, jednakże bez kłopotu można zrobić to w zastosowaniu do większości prac. Można tu i trzeba więc odpowiedzieć na pytanie, jaki jest typowy układ etapów kolejnych pracy naukowej? Główne etapy pracy naukowej są tożsame z głównymi składnikami metody naukowej. Następujące składniki bądź etapy występują w małych i wielkich pracach badawczych, stanowiących rodzaj podstawowy prac naukowych:

a) uzasadnienie problemu i wyłuszczenie zagadnień pochodnych;

b) krytyka problemu w świetle dotychczasowych osiągnięć danej nauki; zadanie to jest częściowo identyczne z analizą tzw. literatury przed-miotu;

c) w związku z uzasadnieniem problemu wyłuszczenie niezbędnych założeń lub twierdzeń; w pracach niektórych wyłuszczenie hipotez;

d) ustalenie metod roboczych, czyli metod badania w znaczeniu węższym; obejmuje to krytykę metod dotychczasowych oraz wybór lub konstrukcję metod nowych;

e) przeprowadzenie badań (w ciaśniejszym sensie tego słowa) czy i 1: , wykonanie czynności pochodnych do ustawienia problemu i do wyboru bądź konstrukcji metody roboczej;

f) opracowanie szczegółowe materiałów zebranych w toku badań;

g) opracowanie syntetyczne wyników na podstawie opracowania szczegółowego;

h) pisemne opracowanie wyników z badań wykonanych aż do stanu należytego przygotowania pracy do druku;

i) krytyczne ustosunkowanie się do przebiegu własnych badań i do pisarskiego opracowania wyników.

Główne składniki metody naukowej – Etapów tych nie można przestawić według czyjegoś widzimisię.

Nie można np. pracy naukowej rozpoczynać od wyboru metody roboczej tym bardziej od przeprowadzenia właściwych czynności badawczych, a dopiero z kolei przystępować do ustalenia problemu. Co prawda zdarza  niektóre  złe  prace naukowe tak właśnie są wykonywane. Dodać tu warto, że praktyczne rozróżnienie trzech pierwszych etapów (uzasadnienie problemu, jego krytyka i wyłuszczenie założeń) częstokroć nie jest możliwe. W takich wypadkach do czynienia mamy po prostu z etapem ustawiania problemu, które w innych wypadkach są zupełnie różne. Czynności naukowe w etapach kolejno po sobie następujących opie-rają się na wynikach czynności kolejno wcześniejszych, a więc istnieje konsekwencja praktyczna w układzie etapów pracy naukowej o pokroju badawczym. Konsekwencja ta jest, przynajmniej w zarysie, podobna do podstawowych etapów ludzkiego działania w obliczu jakichkolwiek zadań nowych. Najpierw staramy się zorientować w sytuacji nowej, a czynimy to nawiązując do podobnych doświadczeń własnych lub cudzych. Potem szukamy i wypróbowujemy w myśli przypuszczenia co do właściwego sposobu pokonania nowego kłopotu. W związku z tym wysuwamy różne pro i contra, znów oczywiście na gruncie rozporządzalnego doświadczenia. Pomysł prawdopodobny (w świetle „eksperymentu myślowego”) próbujemy sprawdzić praktycznie. Jeśli okazuje się, że trafiliśmy, próbujemy znów rzecz przemyśleć i jeszcze raz sprawdzić praktycznie. Czasem postępujemy w ten sposób wiele razy, chyba że ze znużenia lub zmęczenia rezygnujemy z dalszych prób, o ile możemy sobie na to pozwolić, aż wreszcie trudność czy zadanie opanowujemy. A więc niespostrzeżenie przeplatamy myślenie działaniem, „teorię” „praktyką”. Jednakże z reguły najpierw precyzujemy zadanie, potem szukamy sposobów jego rozwiązania, a sposoby prawdopodobne wypróbowujemy w myśli i w czynie na przemian. Otóż właśnie sens i układ poszczególnych składników szeroko pojętej metody naukowej odpowiada sensowi kolejnych kroków w działaniu problemowym. Składniki metody naukowej są oczywiście o wiele bardziej złożone niż składniki takiego działania, w szczególności myślenia, są też bardziej uzależnione od tradycji. W zasadzie jednak bieg myśli nad pokonywaniem jakichkolwiek trudności, m. in. pospolitych trudności życiowych, jest taki sam co bieg myśli w pracy twórczej na kanwie metody naukowej. Rzec można by, że myślenie zwyczajne stanowi postać elementarną i zarysową myślenia naukowego.”

Źródło: Cytat pochodzi z Józef Pieter,  (1967). Ogólna metodologia pracy naukowej. wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Logiczne podstawy metody eksperymentalnej

Podstawy metod eksperymentalnych wypracowywano stopniowo w ciągu kilku stuleci, począwszy od sławnych eksperymentów Galileusza nad ruchami jednostajnie przyśpieszonymi bądź opóźnionymi. Teoretycznie ujął je w Systemie logiki twórca logiki indukcyjnej John Stuart Mili. Jego cztery metody wnioskowania indukcyjnego, mianowicie metoda:

1. „jedynej zgody”
2. „zmian towarzyszących”
3. „reszty”
4.  „jedynej różnicy”

Są to zarazem cztery formainologiczne wzorce badań eksperymentalnych. Z wzorców łych znaczenie stosunkowo największe w badaniach eksperymentalnych posiada metoda „jedynej różnicy”: Jeśli zjawisko A est jednakowe ze zjawiskiem B pod względem cech a, b, c, d, a różni się Ocleń jedynie cechą x, takim razie różnice u przebiegu tegoż wywołane j eksperymentalnie — przypisać należy różnicowej cesze X. Na niej opiera się znaczna część eksperymentów W naukach humanistycznych, wykonywanych za pomocą tzw. grup równoważnych.

Myśl przewodnia jest tu następująca: Jeśli dwie pod istotnymi względami jednakowe grupy ludzi wykonują pod wpływem bodźców jednakowych czynność taką samą i jeśli jedna z tych grup wykonuje ją pod wpływem bodźca dodatkowego, w takim razie różnice W skutkach przypisać należy temu to bodźcowi. Idea prowadzenia badań eksperymentalnych za pomocą grup równo-ważnych jest wprawdzie bądź też wydaje się teoretycznie słuszna, jednak-że jej realizacja napotyka W niektórych naukach czy badaniach pokaźne trudności.

Logiczne podstawy metody eksperymentalnej  – Praktycznie rzecz biorąc, zestawienie — w eksperymentach humanistycznych — grup w całej pełni równoważnych jest niemożliwe, a „odważanie” grup bywa zadaniem nader złożonym.

Wobec tego, aby zmniejszyć rozmiary błędów wnioskowania wynikających ewentualnie z faktycznej nierównoważności, zestawia się grupy dostatecznie liczne. Zakłada się przy tym, że im większe są grupy (traktowane eksperymentalnie jako równoważne), tym większe jest prawdo-podobieństwo zniwelowania się różnic nieuchwytnych lub nie uchwyconych. Znaczy to, że w ten sposób eksperymentator zmuszony jest pryncypialnie do posługiwania się metodami statystyki, musi bowiem stosownie do nich obliczać średnie, odchylenia i inne statystyczne właściwości grup równoważnych.

Uwagi godna jest też — dotycząca logicznych podstaw eksperymentu — sprawa „układu odosobnionego”, czyli przeprowadzania badań w warunkach odizolowanych od innych, tj. nie należących do zjawisk, stanowiącego przedmiot eksperymentu. Ściśle rzecz ujmując, nie ma zjawisk izolowanych, bo cała rzeczywistość stanowi jedno ogromne kompleksowe zjawisko, czyli wszystko z wszystkim jest powiązane; np. kolba Z gazem — z eksperymentu nad zależnością ciśnienia od temperatury — nie daje możliwości zupełnego odizolowania przedmiotu badania od „świata zewnętrznego”.

Promienie kosmiczne, pola magnetyczne, ciążenie ziem-skie, ciążenie przedmiotów sąsiednich, a nawet ciał niebieskich, oraz inne czynniki wywierają pewien wpływ na kolbę i na przebieg zjawiska tj., na zmiany objętości kolby, ciśnienia i temperatury. Izolacja ma więc jedynie znaczenie praktyczne. Chodzi o to, aby rozmiary ,czynników zakłócających”, leżących poza ,układem odosobnionym”, lecz działających poniekąd na ten układ, były stosunkowo nieważkie w porównaniu z wielkościami badanymi. W eksperymentach dalszych, coraz to ściślejszych, owe „czynniki nieważkie” stają się przedmiot .rn dań, ale znów opartych na koncepcjach układu odosobnionego. Sprawy tej nie sposób tutaj rozpatrywać szczegółowo. Poświęcono jej wiele specjalnych studiów metodologicznych bądź epistemologicznych.

Zacytowany fragment pochodzi z książki ” Ogólna metodologia pracy naukowej” Józef Pieter r1967. 

Metoda eksperymentalna

Metoda eksperymentalna różni się zasadniczo od obserwacyjnej, i to niezależnie od przedmiotu badań oraz od posługiwania się w badaniach

instrumentami. Eksperymentować — pomyślnie dla nauki — można bo­wiem również nad zjawiskami wysoce złożonymi w obrębie .nauk huma­nistycznych, np. w psychologii wychowawczej, a nie tylko nad zjawiska­mi stanowiącymi przedmiot tzw. nauk ścisłych. Częstokroć badania wy­konywane za pomocą instrumentów mają wyłącznie charakter obserwa­cyjny. Z drugiej strony wiele pomysłowych badań eksperymentalnych wykonano zupełnie bez instrumentów naukowych. Posługiwanie się aparatami naukowymi nie świadczy więc — samo przez się — o zasto­sowaniu metody eksperymentalnej. Świadczy o nim całkiem inny niż w obserwacji stosunek osoby badającej do zjawiska badanego. Różnica istotna między oboma metodami polega na obecności oraz stopniu czyn­nej ingerencji w przedmiot badania. Obserwując nie zmieniamy zjawiska badanego, w każdym razie nie zamierzamy tego. Wprost przeciwnie jest w eksperymencie.

Metoda eksperymentalna

Eksperyment naukowy polega na czynnej modyfikacji zjawiska, sta­nowiącego przedmiot badania, dążącej do poznania związków zależności przyczynowych między osobnymi składnikami bądź warunkami przebie­gu zjawiska badanego. Eksperyment jest tą metodą naukową, dzięki któ­rej ludzkość zdobyła część istotną nowoczesnej wiedzy o przyrodzie mar­twej i żywej, w następstwie zaś również większość wynalazków współ­czesnej techniki. Większą część ważnych odkryć w zakresie fizyki, chemii, biologii i licznych dyscyplin pochodnych zawdzięczamy badaniom o pokroju eksperymentalnym.

Eksperyment jest metodą nadającą się do badań nad zjawiskami po­wtarzającymi się w warunkach przynajmniej częściowo takich samych. Nie można bowiem eksperymentować nad zjawiskami rzeczywiście indy­widualnymi i niepowtarzalnymi. Jest to problem niełatwy, czy zjawiska historyczne (tj. zjawiska stanowiące przedmiot badań historiograficznych) są rzeczywiście indywidualne i niepowtarzalne, a więc nie nadające się do badań eksperymentalnych. Inaczej jest ze zjawiskami społecznymi, tj. zjawiskami stanowiącymi przedmiot szeroko pojętych nauk społecznych (jednakże z wyłączeniem historiografii, jeśliby ktoś chciał zaliczyć ją do nauk społecznych).

Metoda eksperymentalna 2

Zjawiska społeczne są wprawdzie uwarunkowane his­torycznie, jednakże nie bez racji przyjmuje się, że przynajmniej niektóre spośród nich powtarzają się i że w tym znaczeniu (jako powtarzające się) są prawidłowe. Dotyczy to wielu zjawisk lub działań politycznych i gospodarczych. Z tym wiążą się próby praktycznego eksperymentowania w życiu społecznym. Wiadomo, że niejedna decyzja władz w dziedzinie polityki lub gospodarki ma charakter poniekąd eksperymentalny, choć nienaukowy. Oparta jest na przekonaniach o prawidłowości, czyli o powtarzanu się pewnych zjawisk historyczno-społecznych, w zasadzie — jednak powzięta i realizowana jest dla celów praktycznych, a nie naukowo- -badawczych.

Zacytowany fragment pochodzi z książki ” Ogólna metodologia pracy naukowej” Józef Pieter r1967. 

Pytania ankietowe to twórczość, czy ciężka praca?

Pytania ankietowe – Metoda jaką jest przeprowadzanie badań ankietowych w naukach społecznych jest ważną metodą badań. Pytania zadawane w ankietach, a w szczególności analiza odpowiedzi na nie, umożliwia poznanie struktury i zmienności badanej zbiorowości społecznej z perspektywy postaw, wiedzy, zachowań, opinii i umiejętności. Rezultaty ankiet prócz wymiaru poznania ludzi, mają również społeczne reperkusje. Wyniki ankiet wpływają na działania dycydentów, szefów, menadżerów, organizacje itp. Ze względu na konsekwencje badań ankietowych na osobie badającej, spoczywa odpowiedzialność za etyczne aspekty badania ankietowe.

Pytania ankietowe? Od czego zacząć?

W ogólnym rozrachunku, ankieta ma być zorganizowanym kwestionariuszem dzięki któremu są zadawane pytania osobom w wybranym kawałku populacji. Pytania ankietowe zawierają warianty odpowiedzi które podlegają późniejszej ocenie. Przygotowanie ankiety wymaga 1) Sformułowania problemu badawczego który ankieta może rozwiązać; 2) zdefiniowania zmiennych; 3) ułożenia wskaźników tych zmiennych w formie pytań; 4) skomponowania odpowiedzi; 5) ułożenie podstawowych pytań dotyczących demografii; 6) napisanie wstępu ankiety; 7) zaprojektowanie ergonomicznie wyglądającej ankiety.

Trafne sformułowanie pytań ankietowych wymaga…

Poprawnie brzmiące pytania ankietowe wymagają pewnej elementarnej wiedzy z zakresu logiki pytań, a w szczególności wiedzy na temat logicznych warunków stawiania pytań. Chodzi o to, aby pytanie było zdaniem prawdziwym lub wydawało się być prawdziwym w opinii respondenta. Następnym krokiem jest zadbanie o to aby zadający pytanie i odpowiadający na nie, rozumieli pytanie ankietowe tak samo. Niekiedy wymaga to dookreślenia pytań stawianych w ankiecie poprzez sprecyzowanie pojęć które w nich się zawierają.

Pytania ankietowe – struktura logiczna

Pytaniem jest twierdzenie rozpoczynające się od pytajnika: co, gdzie, jak, czy itd. po którym następuje logiczny ciąg pojęć ze znakiem zapytania na końcu. Pytanie rozpoczynające się od „czy” jest pytaniem dotyczącym rozstrzygnięcia. Pozostałe pytania są pytaniami ankietowymi dotyczącymi dopełnienia.

W pytaniu „Jaki model samochodu Panu się podoba?” pytający zakłada z góry, że odpowiadający ma wiedzę na temat sprzedawanych na rynku aut. Wiedza o samochodach nie musi być pełna, ale niewątpliwie jakaś musi być, po to  aby ankietowany mógł jakoś odpowiedzieć na te pytanie. Odpowiedź na pytanie ankietowe to odpowiedź wyznaczona kafeterią odpowiedzi, wariantami odpowiedzi lub układem odpowiedzi. Odpowiedzi mogą mieć charakter ścisły – wynikający z układu kafeterii lub pośredni – nie mieści się w schemacie odpowiedzi, ale pozwala na ocenę lub wniosek dotyczący  odpowiedzi ścisłej.

Statystyka pomoc – Metodolog.pl

Statystyka pomoc – Wykonywane usługi w dziedzinie nauki należą do wysoce wyspecjalizowanych prac. Analiza statystyczna, pomoc w obliczeniach i ogólnie pojęte doradztwo wiąże się z wysokimi kwalifikacjami i doświadczeniem. Dobra pomoc statystyczna wiąże się z odpowiednim zapoznaniem się z projektem naukowym, oceną oczekiwań klienta i powiązaniem tych oczekiwań z potencjałem dostarczonych materiałów. Dokonanie krytycznej oceny dostarczonych materiałów pod kątem wykonalności i ogólnego wykonania działań należy do rzeczy podstawowych. Od tego typu czynności zależy w dużej mierze sukces pomocy statystycznej, a także sukces całego projektu statystycznego.

Statystyka pomoc – Od czego zacząć i jak przygotować materiały do analizy?

Pomoc statystyczna na wysokim poziomie wymaga od klienta przygotowania odpowiednich materiałów. Odpowiednio dostarczone materiały mają za zadanie pomóc ocenić projekt i oszacować jego wykonawstwo. Wszystkich klientów, którzy oczekują od Metodolog.pl pomocy statystycznej prosimy o przygotowanie briefu. W briefie zwykle znajduje się skrótowy (lub niekiedy rozszerzony) opis projektu, jego cele, główny problem badawczy, hipotezy do weryfikacji lub cele. Niekiedy projekt nie ma wyspecyfikowanych kryteriów i posiada tylko cel np. identyfikacja czynników ryzyka  wystąpienia np. śmierci lub awarii. Projekty te mają zupełnie inny charakter niż klasyczne projekty analiz w nauce. Niemniej jakikolwiek projekt by nie był, potrzebny jest jego ogólny szkic. Do pomocy statystycznej niezbędny jest również zbiór danych lub baza z informacjami do przetworzenia. Te informacje są niezbędne przy dokonaniu wstępnej oceny. Zazwyczaj po zapoznaniu się z pierwszymi materiałami dokonujemy dalszych prac z uszczegółowieniem projektu, naprowadzamy klienta na odpowiednie tory oraz wyceniamy prace.

Statystyka pomoc – Co wiąże się z taką usługą?

Osoby zlecające pomoc statystyczną firmie są odciążone w kwestii wyboru testów statystycznych i ogólnie pojętej strategii analizy statystycznej danych (statystyka pomoc). Zlecenie analizy statystycznej dobrej firmie wiąże się z doskonałym wykonaniem pracy. Osoby zlecające pomoc statystyczną firmie Metodolog.pl mają gwarancję wykonania prac, obliczeń i doradztwa na najwyższym poziomie. Dzięki naszym rozwiązaniom stwarzamy okazję do osiągnięcia „postępu naukowego”. Nasze modelowanie danych, obliczenia i analiza statystyczna rzadko kiedy jest poddawana negatywnej recenzji przez czasopisma naukowe. Niektórzy nasi klienci często publikują w czasopismach PLoS (ang. Public Library of Science) gdzie obliczenia są walidowane przez recenzenta (profesjonalnego statystyka). Nigdy jeszcze nie zdarzyło się, aby nasze obliczenia zostały wycofane lub podważone.