Planowanie eksperymentu

Planowanie eksperymentu polega, najogólniej mówiąc, na zaplanowaniu wszelkich szczegółów związanych z realizacją badania (Goodwin, 2008; Hicks, 1973).

Planując eksperyment, powinniśmy więc określić skale pomiarowe oraz zmienne, które będą mierzone na tych skalach. Bardzo ważne jest także określenie ilości badanych zmiennych, gdyż jak pamiętamy z rozważań np. o modelach regresyjnych, liczba zmiennych determinuje w pewnym sensie wielkość próby. Jednakże na wielkość próby wpływa nie tylko liczba zmiennych, ale także dokładność, z jaką chcemy szacować badane zależności. Musimy sobie także określić plan eksperymentu, czy będzie to np. plan jednoczynnikowej, jednozmiennowej analizy wariancji, czy może wieloczynnikowej, a może plan wielozmiennowy lub odpowiedni model regresyjny. Musimy także zmierzyć się z tak poważnym problemem, jak przewidzenie ewentualnych czynników zakłócających badane relacje (w przypadku psychologicznych badań na ludziach, problemu tego nie da się uniknąć, nie jesteśmy w stanie wyeliminować wszystkich czynników zakłócających, niekiedy zaś celowo wprowadzamy tzw. moderatory). A jak pamiętamy, wprowadzenie zmiennych zakłócających powoduje zmianę ewentualnie wybranego już modelu analizy danych. Konieczne jest także określenie, zgodnie z celami badania, sposobu doboru próby.

Na koniec, chyba najważniejsza kwestia. Czy dysponujemy narzędziami obliczeniowymi umożliwiającymi przeprowadzenie wszystkich operacji rachunkowych? Wbrew pozorom nie jest to pytanie retoryczne po prostu dlatego, że nie istnieje pakiet statystyczny, który zawierałby wszystkie potencjalnie potrzebne nam procedury. Nie wspominam tutaj o umiejętności obsługi takiego oprogramowania, gdyż dysponując odpowiednią wiedzą statystyczną i sporym samozaparciem oraz czasem, jesteśmy w stanie opanować każdy, najbardziej skomplikowany i nieintuicyjny program.