Konfirmacyjna Analiza Czynnikowa

Konfirmacyjna Analiza Czynnikowa (Confirmatory Factor Analysis) jest wielozmiennową procedurą statystyczną, która służy do sprawdzenia, na ile mierzone zmienne reprezentują liczbę skonceptualizowanych konstruktów. Konfirmacyjna analiza czynnikowa (Confirmatory Factor Analysis) i eksploracyjna analiza czynnikowa (EFA) są podobnymi technikami, ale w eksploracyjnej analizie czynnikowej (EFA) dane są po prostu badane i dostarczają informacji o liczbie czynników wymaganych do reprezentacji danych. W eksploracyjnej analizie czynnikowej wszystkie mierzone zmienne odnoszą się do każdej ukrytej zmiennej. Natomiast w konfirmacyjnej analizie czynnikowej (Confirmatory Factor Analysis) badacze mogą określić liczbę wymaganych czynników, a także to która obserwowalna zmienna  jest powiązana z jaką zmienną ukrytą/utajoną (zmienną latentną). Konfirmacyjna analiza czynnikowa (CFA) to narzędzie używane do potwierdzania lub odrzucania teorii pomiaru danego konstukru lub spektrum konstruktów.

Poniżej możemy zobaczyć połączenie analizy czynnikowej z modelem strukturlanym. Konfirmowany czynnik (zmienna ukryta) kontroli zachowania jest mierzony przez pięć obserwowalnych wskaźników: Monitorowanie własnego zachowania; Umiejętność utrzymania własnej skuteczności; Odzyskiwanie poczucia skuteczności po niepowodzeniach; Umiejętność planowania swojego działania; Planowanie radzenia sobie z napotkanymi problemami. Pod wykresem jest umieszony również szereg wskaźników informujących o dobrym dopasowaniu danych do modelu, CMIN/DF, SRMR, GFI, AGFI, CFI, TLI, RMSEA. W celu wykonania konfirmacyjnej analizy czynnikowej tylko jednego czynnika, czyli w tym przypadku kontroli zachowania, konceptualizujemy model tylko z czynnikiem kontrola zachowania. Pozostałe zmienne usuwamy z modelu.

Ogólny cel konfirmacyjnej analizy czynnikowej – procedura

Definiowanie każego konstruktu: Najpierw musimy zdefiniować poszczególne konstrukty. Pierwszy krok dotyczy teoretycznej  procedury definiowania konstruktów. Obejmuje to ocenę wstępną  elementów konstrukcyjnych test oraz test konfirmacyjny modelu pomiaru, który jest przeprowadzany przy użyciu konfirmacyjnej analizy czynnikowej (CFA).

Ocena trafności modelu pomiarowego: Ocena modelu pomiarowego ma miejsce, gdy model teoretyczny pomiaru jest porównywany z modelem rzeczywistym/empirycznym. Aby sprawdzić, jak dobrze dane są ze sobą spasowanie należy sprawdzić poprawność modelu pomiaru. Pomagają nam w tym liczne wskaźniki.

Na przykład współczynniki ładunków regresyjnych zmiennych ukrytych powinny być większe niż 0,7. Test chi-kwadrat i inne statystyki dobroci dopasowania, takie jak RMR, GFI, NFI, RMSEA, SIC, BIC itd., to tylko niektóre kluczowe wskaźniki, które pomagają w mierzeniu poprawności modelu czynnikowego.

Założenia konfirmacyjnej analiy czynnikowej

Założenia konfirmacyjnej analiy czynnikowej to: wielowymiarowy rozkład normalny, wielkość próby większa niż 200 obserwacji (choć to też zależy od złożoności modelu), prawidłowa specyfikacja modelu przed wykonaniem analizy, a same dane muszą pochodzić z losowej próbki.

Kluczowe terminy w obrębie konfirmacyjnej analizy czynnikowej:

Teoria: Systematyczny zestaw związków przyczynowych, które zapewniają kompleksowe wyjaśnienie badanego w modelu SEM zjawiska.

Model: Określony zestaw zależności między zmiennymi, które można wykorzystać do przetestowania elaborowanej teorii.

Analiza ścieżek: służy do testowania wyspecyfikowanego modelu równań strukturalnych.

Schemat ścieżkowy: Pokazuje graficzną reprezentację związków przyczynowo-skutkowych teorii w elaborowanym modelu SEM.
Analiza konfirmacyjna: używana do testowania wcześniej określonych relacji.

Alfa Cronbacha: stosowana do pomiaru dokładności pomiarowej testowanych skal.

Identyfikacja modelu: Używana jest do sprawdzenia, czy istnieje wystarczająca liczba równań do ustalenia modelu. Identyfikacja modelu posiada trzy typy:

(1) niedostatecznie zidentyfikowane

(2) dokładnie zidentyfikowane

(3) nadmiernie zidentyfikowane

Dobroć dopasowania: Stopień, w jakim obserwowana macierz wejściowa relacji mędzy zmiennymi jest przewidziana przez oszacowany model.

Zmienne ukryte: zmienne, które są domniemane z innych obserwowanych zmiennych, a nie obserwowane bezpośrednio.

Konfirmacyjna analiza czynnikowa (CFA) i oprogramowanie statystyczne:

Zwykle do konfirmacyjnej analizy czynnikowej stosuje się oprogramowanie statystyczne, takie jak AMOS, LISREL, EQS, MPlus i SAS. W AMOSie ścieżki w modelu są rysowane ręcznie w oknie graficznym w którym są po części raportowane analizy. W LISRELu, kofirmacyjna analiza czynnikowa może być wykonana zarówno graficznie, jak i z z poziomu menu. W SAS i Mplus można przeprowadzić konfirmacyjną analizę czynnikową za pomocą języka programowania.