Schemat Raportu z Badań Psychologicznych
Schemat Raportu z Badań Psychologicznych to nie jest coś metafizycznego lub niewiadomego pochodzenia. Dzięki poniższemu poradnikowi każdy student psychologii i psycholog powinien sobie poradzić z raportowaniem wyników własnych badań psychologicznych. Poniższe kroki postępowania przy tworzeniu takiego schematu raportu z badań mogą nie korespondować z każdym projektem badawczym (np. projektem teoretycznym lub studium przypadku), niemniej jeśli chodzi o badania empiryczne, to poniższy schemat będzie pokrywać się w zdecydowanej większości takich przypadków badań.
Krok 1 w schemacie raportu z badań psychologicznych: Wprowadzenie teoretyczne
- Napisanie tekstu odpowiadającego na pytanie: Dlaczego badane zjawisko zachodzi?
- Hipotezy teoretyczna, twierdzenie teorii poddawane weryfikacji np. H1: Im wyższy jest poziom cechy osobowości jaką jest neurotyczność, tym wyższy jest poziom sytuacyjnie odczuwanego lęku.
- definicje zmiennych (teoretyczne) Odpowiedź na pytanie. Czym jest osobowość neurotyczna, a także czym jest sytuacyjne odczuwanie lęku.
Krok 2 w schemacie raportu z badań psychologicznych: Opis tego jak zostało przeprowadzone badanie psychologiczne
- informacja o uczestnikach badania (ilość uczestników lub badanych obiektów, ich wiek, proporcja płci i wykształcenia, z jakiej populacji pochodzili (np. studenci, pracownicy, pacjenci)
- metoda badania (opis metody przeprowadzenia badania – w jaki sposób się je przeprowadziło, jaki był jego schemat (co po kolei robił badany, co się z nim działo, jaki manipulacjom był poddawany) Np. Kwestionariusz NEO-FFI ze skalą neurotyczności i kwestionariusz STAI ze skalą lęku sytuacyjnego.
- sposoby pomiaru badanych zmiennych: każdy sposób pomiaru danej cechy powinien być opisany oddzielnie, a także powinien być przedstawiony sposób interpretacji wyniku takiego sposobu pomiaru. Nazwa zmiennej odpowiadającej temu sposobowi pomiaru powinna być zapisana w bazie danych)
- hipotezy operacyjne (hipotezy teoretyczne przełożone na „język” wskaźników zmiennych).
Np. Im wyższy poziom neurotyczności mierzonej skalą narzędzia NEO-FFI tym wyższy wynik pomiaru skalą lęku sytuacyjnego STAI.
Krok 3 w schemacie raportu z badań psychologicznych: Analiza statystyczne wyników
Następną rzeczą w schemacie raportowania wyników badania psychologiczne są analizy statystyczne. Badania ilościowe muszą być koniecznie analizowane metodami ilościowymi. Niezbędne jest przeprowadzenie konkretnych analiz statystycznych. Statystyka w badaniach ilościowych dla badacza nauk społecznych to taki mikroskop do obserwowania tego co się dzieje w zbadanej próbce.
- kluczowe są wyniki analizy rzetelności Alfa Cronbacha (0,75) lub innej metody mierzenia rzetelności wykonanych pomiarów (AVE (0,50); CR (0,75); Test Re-Test (0,75); Dijkstra's Consistent measure (0,75)). Wyniki w nawiasach wskazują na najniższą dopuszczalna rzetelność pomiaru (analizy rzetelności sa stosowane tylko w badaniach kwestionariuszowych)
- statystyki opisowe wykonanych pomiarów (można prezentować łącznie z wynikami analizy rzetelności i w badanych podgrupach)
- komentarz podsumowujący uzyskane wyniki analizy statystycznych
- czy wykluczono z analiz statystycznych jakieś obserwacje, jaki był powód wykluczenia, a także ile ich było
- czy dzielono próbę badawczą na jakieś grupy, czy analizowano jakieś konkretne przypadki
- jakie analizy statystyczne wykonano i jakie one zwróciły rezultaty w korespondencji z hipotezami
- czy przeprowadzono jakieś analizy dodatkowe, jeśli tak to trzeba napisać jakie miały cel i co w nich zaobserwowano
Uwaga: wszystkie wyniki analiz powinny być zaprezentowane w tabelach lub na wykresach przygotowanych zgodnie z psychologicznymi standardami APA. Są na rynku programy statystyczne, które kreują wyniki od razu zgodne z APA np. R (pakiet mimic) Jasp lub Jamovi.
Krok 4 w schemacie raportu z badań psychologicznych: Interpretacja wyników analiz i przedstawienie ogólnych wniosków z całego badania
- wnioski z analiz w terminach operacyjnych (co zostało stwierdzone na poziomie wskaźników zmiennych (czyli na poziomie wyników testów), czyli w odniesieniu do hipotez operacyjnych (tych z kroku 2);
- wnioski wyciągnięte z analiz statystycznych w terminach teoretycznych (co znaczą wyniki analiz w odniesieniu do hipotez teoretycznych (krok 1)); czy hipoteza się potwierdziła?
- wyniki niezgodne z założonymi hipotezami powinny być wyjaśnione np. co taki przypadek znaczy dla stawianej hipotezy, dlaczego zaszedł, jaka jest domniemana przyczyna takiego wyniki (fantazja i krytyczna jej ocena jest niezwykle cenna na tym etapie);
- jakie są ograniczenia badania, jakie są granice uogólniania uzyskanych wyników, co można poprawić w następnych badaniach, co może zbadać dodatkowo, jaką inna metodą lub próbkę wykorzystać ;
- Zwieńczeniem schematu raportu z badań psychologicznych powinno być podsumowanie, czyli pewnego typu konkluzje np. Co nowego badanie mówi o świecie i naszym życiu w nim, oraz inne ważne lub/i ciekawe zaobserwowane zjawiska
Schemat Raportu z Badań Psychologicznych nie powinien stanowić już problemu. Życzymy powodzenia młodym psychologom z ich pierwszym raportem z badań psychologicznych. Dla osób mających z tym kłopot Metodolog.pl oferuje pomoc na każdym etapie prac badawczych w psychologii i nie tylko.
