W sprawach psychometrii i teorii testów preferujemy kontakt telefoniczny.

Każda dziedzina nauki dała ludzkości coś wielkiego. Dawała i wciąż daje, choć aktualnie przyjmuje to trochę inny charakter, a mianowicie główne dziedziny rozpraszają się w coraz to nowsze i węższe specjalizacje. Te wielkie rzeczy łączyło to, że dbały o największe dobro- poprawiając bezpieczeństwo albo jakość życia. Podarowane zostało ludziom również wiele praktycznych wynalazków, które zaczęły być przez nich wykorzystywane na wielką skalę. Przykłady można mnożyć, są nimi między innymi:

– biologia – DNA (Watson i Cric 1853)

– medycyna – Antybiotyki i Szczepionki + drastyczne wydłużenie życia (Alexander Flemming 1928)

– inżynieria – Samolot (Bracia Wright 1903)

– fizyka – Energia Atomowa

– chemia – Nawozy Sztuczne (Carl Bosh i Fritz Haber 1927)

– biotechnologia – Inżynieria genetyczna i zapłodnienie in vitro

– socjologia – metody zwiększające zatrudnienie socjologów na rynku pracy

– projektowanie – Ferrari, Lamborgini, Audi

– marketing – Iphone

Ważne miejsce w tym rankingu zajmuje również psychologia – Testy psychologiczne i przewidywanie zachowania ludzi, jest to największe dobro stworzone przez psychologów.

Wprowadzenie.

Testy psychologiczne należą do najczęściej stosowanych przez psychologów narzędzi pomiarowych. Budzą też – także wśród samych psychologów – skrajne opinie. Złą sławą cieszą się, przede wszystkim, testy inteligencji. Ich konstruktorzy i użytkownicy są krytykowani ( głównie przez osoby nie do końca  obeznane z metodą psychometryczną ). Tak jak wszystko co nas otacza, tak i testy psychologiczne mają zarówno swoich zagorzałych zwolenników jak i przeciwników. Uważa się dziś, że po latach rozwoju technologii testów psychologicznych nie ma podstaw do odrzucenia tych specyficznych narzędzi pomiarowych. Trzeba natomiast eliminować z obiegu złe testy, czy wytwory działalności pseudopscyhometrów, którzy bez opamiętania produkują różne „potworki” lub „hybrydy”, udające prawdziwe testy psychologiczne. Często biorąc za nie duże pieniądze. Interpretacji testów, w sytuacji diagnostycznej, powinien dokonywać psycholog. Wykwalifikowany psycholog interpretuje wynik testowy, który jest wkomponowany w określoną teorię psychologiczną, która legła u podstaw konstrukcji testu oraz, która zakreśla ramy interpretacyjne wyniku. Niemniej jednak w skali przemysłowej do sytuacji diagnostycznej wcale nie musi dochodzić. Naszym celem jest niekiedy ilościowa klasyfikacja osób.

Po co wykonuje sie test ?

Testy są instrumentami służącymi do zbierania informacji, o człowieku, niezbędnych do pomiaru psychologicznego.

Diagnoza jest procesem zbierania danych, niezbędnych do podjęcia działań, których celem jest zmiana aktualnego działania ludzi (terapia, porada, interwencja, decyzja administracyjna)

Co test mierzy ?

Testy są metodami zbierającymi dane o różnicach w zachowaniu ludzi oraz stałość czasową i międzysytuacjyną zachowań pojedynczych osób.

Czym jest test ?

Zbiór zadań lub pytań – w standardowych warunkach (identycznych dla każdego testowanego) wywołujących określone rodzaje zachowań, które można zebrać w postaci wskaźnika liczbowego. Pomiar ten musi charakteryzować się pożądanymi wartościami psychometrycznymi, takimi jak wysoka rzetelność i wysoka trafność.

Elementarne składniki testu:

– pozycje testowe

– procedura przeprowadzania testu

– skala – pozwalająca ocenić wywołane reakcje, które są pochodnymi cechy, na skali ilościowej lub jakościowej

– reguły dochodzenia do wyniku testu oraz ocena wiarygodności tego wyniku – nasilenie danej cechy u danego człowieka oraz dobroć pomiaru testem.

Cechy testu

Rzetelność – na potrzeby testu opracowano materiały testowe i procedury badania, które maksymalizują dokładność pomiaru cechy badanej przez test.

Trafność – na potrzeby testu opracowano materiały testowe i procedury, które maksymalizują stopień w jakim test mierzy docelową cechę.

Zalety i wady testów:

Testy „reprezentują najbardziej wartościową i sprawiedliwą technologię, umożliwiającą podejmowanie wielu ważnych decyzji o ludziach”, ale jednocześnie „testowanie psychologiczne jest bardzo kontrowersyjne” (Murphy i Davidshofer, 1989, s. 2).

Testy– potrzeby rynku, oczekiwania klientów

Wg Sternberga (1992) i Morelanda (1995) oraz Standardów APA (1985), współczesny klient – przekonany o społecznej zasadności testowania – chciałby, aby testy psychologiczne gwarantowały:

– przewidywanie

– małą zmienność wyników,

– normalizację

– standaryzację

– prostotę stosowalności

– łatwość dochodzenia do wyniku

– obiektywną punktację,

–  spektrum stosowalności,

– ochronę wyników,

– wyniki testów psychologicznych muszą się dawać obronić, gdyby decyzje podjęte na ich podstawie trafiły do sądów.

Pojęcie cechy

Cecha – zmienna osobowa, która wykazuje międzyosobniczą zmienność i wewnątrzosobniczą stałość (czasową i sytuacyjną).

Założenie o normalności rozkładu cech.

Zakłada się, że cechy psychologiczne mają rozkład normalny w populacji (tak jak wzrost, długość ręki, tętno, rozmiar stopy, niedopieszczane wyniki matur).  Na tej podstawie wyciąga się wnioski, o tym, że krzywa normalna jest modelowym rozkładem wyników testu.

Żeby skonstruować psychometryczną linijkę trzeba użyć do tego pozycji testowych, które są wyraźnie nacechowane i w jednakowym stopniu powiązane z mierzoną cechą.

Dąży się do tego, aby pozycje diagnostyczne jak najbardziej różnicowały badanych pod względem reagowania , opisu zachowania lub przekonań.

Do budowy miary wykorzystuje się zmienność międzyosobniczą i stałość wewnątrz-osobniczą.

Każde oprzyrządowanie pomiarowe ma swój błąd. W przypadku testowania psychologicznego odpowiedź na daną pozycję może być odgadnięta lub przypadkowa. Dlatego wykorzystuje się do pomiaru od kilku do kilkunastu, zazwyczaj, pozycji testowych.

Współwystępowanie zachowań.

Cecha jest ukrytą i stałą własnością funkcjonowania człowieka, której ekspresją obserwowaną jest zachowanie. Na podstawie znajomości  cech można przewidywać potencjalne zachowania, które wychodzą poza pole zachowań mierzonych przez test.

Cechą definiuje się właściwości determinujące współwystępowanie pewnej puli zachowań.  np. ekstrawersja łączy w sobie towarzyskość, emocjonalność, ilość znajomych, pobudzenie, reagowanie na nagrodę/karę, uczenie się, spędzanie wolnego czasu, zadowolenie z życia itd.

Pojedyncze zachowanie bywa ekspresją wielu cech, ale kombinacja wielu zachowań jednoznacznie określa poziom nasilenia danej cechy.

Właściwości testu zależą bezpośrednio od wyników poszczególnych pozycji (oraz ich wzajemnej korelacji)

Rzetelność testu.

błąd pomiaru = odchylenie standardowe √(1 – dokładność pomiarowa skali)

Potocznie rzetelność znaczy niezawodność/dokładność pomiaru. W psychometrii rzetelność jest to powtarzalność wyników otrzymywanych przy pomiarze tym samym testem, w tych samych warunkach badania. Ponieważ wielokrotne (nieskończone) badanie tym samym testem jednej osoby nie jest możliwe, to błąd pomiaru jest szacowany na podstawie rozkładu błędów pomiaru licznych (ale różnych) osób badanych. W ramach Klasycznej Teorii Testów standardowy błąd pomiaru definiuje przedział, w jakim znajduje się prawdziwy wynik osoby badanej. Błąd ten jest identyczny dla wszystkich osób badanych i dla wszystkich wyników otrzymanych. Jest on silnie związany z rzetelnością (tak jak dokładność z jaką laser lub metoda CNC wycina formę w metalach, zawsze jakaś nieidealność będzie istnieć). W naszej koncepcji jest to bardzo ważne. Wartość rzetelności przyjmuje wartości od 0 do 1. Im bliżej 1 tym błąd pomiaru jest mniejszy. Oznacza to, że wynik zależy bardziej od właściwości pozycji testowych niż od innych czynników. Gdyby rzetelność wynosiła 1 to wynik otrzymany w teście był by wynikiem prawdziwym. Jest to jednak sytuacja modelowa, rzetelność zwykle jest mniejsza od 1 i dlatego w diagnozie, poziom cechy szacuje się w określonym przedziale ufności, z określonym prawdopodobieństwem. Jednak tylko przy diagnozie indywidualnej. W swej logice obliczeniowej miara ta określa, na ile pozycje wchodzące w skład danego wymiaru osobowości są do siebie podobne i czy badają to samo zjawisko. Krótko mówiąc, określa to jaka jest zgodność odpowiedzi badanych na pozycje testowe. Jeśli zaznaczają jedną odpowiedz, to zaznaczają też inne podobne do tych odpowiedzi.

Trafność pomiaru testowego.

Zbadanie trafności odpowiada na pytania:

– co test mierzy i jak dobrze to robi ?

– czy dana skala odpowiada celom jego użytkownika ?

– jakie jest pole stosowania testu ?

Szacowanie trafności jest nazywane walidacją, która jest niekończącą się historią. Im więcej badań tym więcej informacji na temat działania skali i jej potencjału aplikowalności.

Konstruowanie – etapy opracowywanie testu.

– konceptualizacja tego, co ma być mierzone

– operacjonalizacja (jest to procedura wiązania pojęć teoretycznych z obserowowanymi wskaźnikami). Określenie puli pozycji testowych, które będą wskaźnikami mierzonej cechy

– określenie formatu pozycji i gradacji

– zgromadzenie dużej puli pozycji testowych.

– badanie

– analiza statystyczna

– zbudowanie wyjściowej wersji testu.

– manual (podręcznik obsługi z odpowiednimi normami)

---